Nhìn bức ảnh đen trắng chàng Ngọ mặc chiếc áo phông giản dị, đứng lặng im đọc sách dưới tấm biển hiệu to tướng “HIỆU SÁCH TRÀNG TIỀN”, chắc hẳn trong lòng những người Hà Nội gốc không khỏi bồi hồi. Đó không chỉ là một cửa hàng bán sách, đó là cả một miền ký ức, một biểu tượng văn hóa không thể thay thế của một thời gian khó nhưng say mê tri thức.
Hôm nay, hãy cùng theo chân Ngọ đẩy cửa bước vào không gian nhuốm màu thời gian ấy, để hiểu vì sao hiệu sách Tràng Tiền ngày xưa lại có sức hút mãnh liệt đến vậy.
1. Lịch sử Hiệu sách Tràng Tiền: Tọa độ vàng của văn hóa đọc Hà Nội
Không phải ngẫu nhiên mà Hiệu sách Tràng Tiền trở thành huyền thoại. Vị trí và lịch sử của nó đã tạo nên vị thế độc tôn.
Địa chỉ “vàng” trên con phố Tây
Hiệu sách nằm tại số 44 phố Tràng Tiền (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội). Con phố này thời Pháp thuộc có tên là Rue Paul Bert – con phố sầm uất và sang trọng bậc nhất Đông Dương. Ngay từ thời đó, vị trí này đã là nơi tọa lạc của những nhà sách, nhà in danh tiếng phục vụ giới trí thức và quan lại (như hiệu sách IDEO, Taupin…).
Biểu tượng của thời bao cấp
Sau ngày Giải phóng Thủ đô (1954), Nhà nước tiếp quản và biến nơi đây thành cửa hàng flagship của hệ thống phát hành sách quốc văn. Đối với các thế hệ 6x, 7x, 8x lớn lên trong thời bao cấp, hiệu sách Tràng Tiền ngày xưa là “thánh địa”. Đó là tòa nhà có kiến trúc Pháp cổ trần cao, quạt trần quay nhè nhẹ, và đặc biệt là cái mùi giấy mới, mùi mực in đặc trưng quyện vào nhau tạo nên một thứ “hương gây nghiện”. Nơi đây từng chứng kiến những hàng dài người xếp hàng từ tờ mờ sáng chỉ để mua được một cuốn sách giáo khoa hay một tập truyện mới phát hành.
2. Chàng Ngọ và cuộc “hội ngộ” với Tam Quốc, Tây Du Ký
Trong cái không gian tĩnh lặng, chỉ có tiếng lật giở trang sách sột soạt ấy, chàng Ngọ đã tìm thấy kho báu của đời mình.
Giữa những kệ gỗ cao chạm trần, Ngọ lang thang, mắt chạm vào những cái tên kinh điển: Thép đã tôi thế đấy, Ruồi trâu, Sông Đông êm đềm… Nhưng thứ khiến mắt Ngọ sáng lên chính là bộ Tam Quốc Chí và Tây Du Ký (bản in cũ, giấy đen và dày).
Thời ấy, sở hữu được một bộ Tam Quốc không phải chuyện dễ. Cầm cuốn sách trên tay, Ngọ cảm giác như cầm cả một gia tài. Bìa sách vẽ tranh mộc mạc, không bóng bẩy như bây giờ, nhưng chứa đựng bên trong là cả một thế giới hào hùng của Lưu Bị, Quan Vũ, Trương Phi, hay những phép thần thông của Tôn Ngộ Không.
3. Cảm giác đọc sách “ngày xưa”: Nâng niu từng con chữ, sợ lật đến trang cuối
Cái cách Ngọ đọc sách trong bức ảnh mới thật đáng quý. Không phải kiểu đọc lướt trên màn hình điện thoại, mà là sự nghiền ngẫm của người trân trọng tri thức.
Khi bước vào hiệu sách Tràng Tiền ngày xưa, thời gian như ngừng lại. Ngọ đứng đó, say sưa đọc từng dòng, từng chữ, nuốt lấy từng ý nghĩa của người xưa. Đọc sách thời thiếu thốn không ai dám đọc nhanh. Người ta đọc chậm rãi, nhâm nhi như thưởng trà.
Ngọ sợ đọc nhanh quá thì hết mất cái hay. Mỗi lần lật sang trang mới là một lần tiếc nuối vì cuốn sách lại mỏng đi một chút. Cái cảm giác nâng niu, sợ sách quăn mép, sợ làm bẩn trang giấy ấy, có lẽ chỉ những ai từng sống trong thời kỳ mà “sách quý hơn vàng” mới thấu hiểu được.
Lời kết: Hiệu sách Tràng Tiền ngày nay đã thay đổi nhiều, hiện đại hơn, lộng lẫy hơn. Nhưng hình ảnh hiệu sách Tràng Tiền ngày xưa với những kệ gỗ mộc mạc và những người đọc say mê như chàng Ngọ vẫn mãi là một ký ức đẹp đẽ, nhắc nhở chúng ta về giá trị vĩnh cửu của văn hóa đọc.
Leave a Reply