Ngọ Đốt Pháo Cối Tự Chế – Thú Vui “Nguy Hiểm” Nhưng Đầy Mê Hoặc Của Thời Thanh Niên

Nếu như trẻ con ngày xưa thích thú với tiếng pháo tép lách tách, thì với lứa thanh niên mới lớn như Ngọ, đẳng cấp phải được đo bằng những quả pháo cối tự chế.

Nhìn hình ảnh Ngọ thận trọng châm lửa vào ngòi dẫn, tư thế sẵn sàng “bỏ của chạy lấy người”, chắc hẳn thế hệ 7x, 8x sẽ thấy tim mình đập nhanh hơn một nhịp. Đó là khoảnh khắc của mùi thuốc súng nồng nàn, của xác pháo hồng rợp sân và của một thời tuổi trẻ dữ dội không thể nào quên.

Quy trình “công nghệ” làm pháo cối ngày xưa của Ngọ

Ngày ấy, để có một quả pháo cối to như cái phích nước hay bắp chân để “khoe” với xóm làng, Ngọ và đám bạn phải chuẩn bị trước cả tháng trời. Ngọ đốt pháo cối tự chế không chỉ là phút giây châm lửa, mà sướng nhất là công đoạn làm pháo tỉ mỉ như một người thợ thủ công.

“Săn” nguyên liệu và kỹ thuật quấn pháo

• Giấy báo cũ và sách vở: Đây là vỏ bọc chính. Giấy được phết hồ dán (nấu từ bột sắn hoặc bột nếp) rồi cuộn thật chặt tay.
• Tạo màu: Để quả pháo đẹp, lớp giấy ngoài cùng thường được nhuộm phẩm đỏ hoặc hồng điều.
• Khuôn và vồ: Muốn pháo cối nổ to và đanh, giấy phải được nén cực chặt. Ngọ phải dùng những cái khuôn gỗ và vồ đập thình thịch cả ngày trời để nén giấy thành một khối cứng như đá.

Bí mật về thuốc pháo và ngòi nổ

Đây là phần “hồn” của quả pháo.

• Thuốc pháo: Ngày xưa, thuốc pháo thường được mua “chui” ở các chợ quê hoặc từ những người đi buôn chuyến. Một số “cao thủ” liều lĩnh hơn thì tự mày mò trộn than xoan đốt kỹ với một số nguyên liệu (lưu huỳnh, diêm sinh…). Tuy nhiên, việc này cực kỳ nguy hiểm và dễ gây cháy nổ ngay khi chế biến.
• Ngòi pháo (Tim pháo): Ngòi pháo quyết định thành bại. Ngòi phải được xe bằng giấy bản tẩm thuốc dẫn cháy chậm. Ngòi tốt là ngòi cháy xì xì, tỏa khói thơm phức, đủ thời gian cho người đốt chạy ra xa trước khi lửa bén vào phần thuốc nổ chính.

Khoảnh khắc châm lửa và tiếng nổ giao thừa

Cảm giác Ngọ đốt pháo cối tự chế là sự pha trộn giữa sợ hãi và phấn khích.

Vào đêm giao thừa hoặc sáng mùng 1 Tết, quả pháo cối to nhất sẽ được mang ra giữa sân. Ngọ châm cây hương (nhang) đang cháy đỏ vào đầu ngòi.

• “Xì… xì… xì…” – Tiếng ngòi cháy rít lên báo hiệu.
• Ngọ ba chân bốn cẳng chạy thục mạng tìm chỗ nấp, hai tay bịt chặt tai.
• “ĐÙNG!!!” – Một tiếng nổ rung chuyển cả đất trời, khói trắng bốc lên mù mịt, xác giấy hồng bay lả tả như mưa hoa. Tiếng nổ càng to, gia chủ càng tin rằng năm mới sẽ càng nhiều tài lộc.

Tại sao ngày nay chúng ta không được đốt pháo nữa?

Dù ký ức về Ngọ đốt pháo cối tự chế rất đẹp và hào hùng, nhưng chúng ta phải nhìn nhận thực tế rằng đây là một trò chơi cực kỳ nguy hiểm.

• Tai nạn thương tâm: Ngày xưa, không ít trường hợp bị thương tật, bỏng nặng, thậm chí mất mạng do tự chế thuốc pháo hoặc pháo nổ trên tay không kịp ném.
• Lệnh cấm pháo (Chỉ thị 406): Từ năm 1995, Nhà nước ta đã chính thức cấm sản xuất, buôn bán và đốt các loại pháo nổ. Đây là một quyết định đúng đắn để bảo vệ an toàn tính mạng cho người dân và trật tự xã hội.

Ngày nay, thay vì tiếng pháo nổ đùng đoàng nguy hiểm, chúng ta đón Tết văn minh hơn với pháo hoa của Bộ Quốc phòng hay tiếng pháo điện tử vui tai. Hình ảnh Ngọ và quả pháo cối giờ đây chỉ còn là một hoài niệm đẹp để kể lại cho con cháu nghe về một cái Tết xưa đậm đà bản sắc.